Anadolu’da yapı tekniği olarak Kerpiç kullanımı yapılan araştırmalara göre M.Ö 5000 li yıllara kadar gitmektedir. Yerleşik uygarlığın ilk çağlarından itibaren, insanın ürettiği ve biçimini istediği gibi belirlediği ilk yapı malzemesi kerpiç olmuştur. Dünyanın orta kuşağındaki bütün bölgelerde kırsal konut malzemesinin kerpiç olduğu, kerpiç dayalı yapı geleneğinin en büyük tarihi verilerinin Mezopotamya, İran ve Orta Asya’da üretildiği kaynaklarda belirtilmektedir.
Eski Anadolu ve Mezopotamya’nın geleneksel yapı malzemesi olan ve binlerce yıldan beri sürekli olarak devam eden kerpiç ustalığıı, “yapım tekniği” bakımından da kendine özgü tecrübeyi gerekli kılmaktadır. Kerpiç yapımında kullanılacak toprak seçimi önemlidir. Bu malzemenin elenerek yabancı malzemelerden arındırılması gerekmektedir. Kerpiç çamurunun yardımcı öncesi ve bağlayıcı elemanı samandır. Kerpiç çamuruna belli bir oranda katılacak olan saman, çok ince kıyılarak ufalanır. Bu saman çöpleri ile harman edilen kerpiç çamuru ayakla çiğnenerek ağda kıvamına getirilir Bunu takiben çamur uzun süre bekletilir ve mayalandırılır. Bu aşamalardan sonra kerpiç çamuru belli boyutlarda tahta kalıplara dökülür. Buna “kerpiç kesme işlemi” denir. Daha sonra güneşte kurutularak sertleştirilir ve kuruyanlar kullanılmak üzere usulüne uygun istiflenir. [Kaynak: Dergipark.Org.Tr]
1960 lı yıllarda köyden kente gidiş ile başlayan göçlerin sonucu gece kondu şeklinde çimento – beton yapısına sahip tek düze binalarda konaklamak zorunda kaldılar dolayısıyla günümüz geleneksel mimariden vazgeçtiler. Köylerde bıraktıkları kerpiç evleri bakımsızlığa terk ettiler. Dolayısıyla bakımsızlıktan dolayı bu evler yol olmaya başlamıştır.
Köyden kente yapılan bu göçün ekonomik ve fizyolojik etkilerine bu yazıda maalesef değinemiyoruz, Fakat bilinmelidir ki yukarıda saydığımız bu terk edişin içinde bu etkiler de daha çok önem arz etmektedir. Anlayamadığımız tekrar kentten köye dönüşte neden gece kondu (betonarme) yapı tekniğinin köylerde tercih edilmesidir.
Kerpiç evlerin en önemli bölümü “Hayat” adı verilen sahanlık kısmıdır. Ev ahalisinin bir araya geldiği, birlikte yemeğini yediği, komşusunu ağırladığı yerdir burası. Kış aylarında köylü gençlerin veya çocukların bir araya gelip çeşitli oyunlar oynadığı yerdir burası. Köylü kadınlarının buğdayını el değirmenlerinde birlikte öğüttüğü yerdir burası. Talebelerin bir araya gelip gaz lambası altında ödevlerini yaptığı yerdir burası. Kısacası hayattır burası. Maalesef her konuda olduğu gibi köy evlerinin yok olması ile birlikte “Hayat“ımızı kaybettik. Sonuçlarını yaşayarak görüyoruz.
2000’li yıllarda yapmış olduğum bir kampanyanın sonucu olarak bu evlerin hatıralarda kalsın istedim.
